Redactieblog Volkskrant

Verwarring na opiniestuk

philipperemarqueDoor een ingezonden opiniestuk van universitair docent Walther Ploos van Amstel in de krant van woensdag 10 juli is verwarring ontstaan over het auteursrechtenbeleid van kranten. Ploos van Amstel klaagde over een auteursrechtelijke aanmaning die hij van Trouw had ontvangen, zonder de naam van deze krant te vermelden.

‘Overnemen van nieuws mag niet. Ook niet een paar regeltjes met een verwijzing’, schrijft Ploos.

Dat klopt niet. Het is geen probleem om met bronvermelding een paar regels over te nemen uit de krant. De Volkskrant staat er net als andere kranten wel op dat bij de overname van hele artikelen of grote delen daarvan uit de krant of van de site toestemming wordt gevraagd. Die krijgen niet commerciële organisaties doorgaans. Wie zonder toestemming een artikel overneemt, ontvangt eerst een brief met het verzoek om alsnog toestemming te vragen, of het artikel te verwijderen. Als aan dat verzoek niet wordt voldaan, volgt een brief van de advocaat.
Verzoeken om artikelen en beeldmateriaal van de Volkskrant te gebruiken kunnen worden gestuurd aan copyright@volkskrant.nl.

WaltherPloos

Philippe Remarque is hoofdredacteur van de Volkskrant

Meest gelezen in juni: korte broekjes tienermeisjes

laurens_klein4Wat was in de maand juni populair op Volkskrant.nl? Misschien dat sommigen denken dat dit een bericht over Snowden en PRISM was. Maar nee, met afstand het meest gelezen bericht ging over de te korte broekjes van tienermeisjes. Kwaliteitsporno zeg maar. Dit was uiteraard niet het nieuws met de meeste impact. Het bericht over senaatsvoorzitter De Graaf die Wilders bij de koning weghield was dat wel. Niet alleen werd dit bericht door myriaden andere media overgenomen; uiteindelijk leidde de berichtgeving in de Volkskrant ook tot het afscheid van De Graaf.

Verrassend hoog in de lijst staan recensies van concerten van Barbra Streisand en Alicia Keys. Die van Bruce Springsteen viel net buiten de top12. Zoals iedere maand doet ook Opinie het weer goed.

De top12 van juni:

1. Scholen worstelen met te korte broekjes tienermeisjes
2. Senaatsvoorzitter hield Wilders weg bij koning tijdens inhuldiging
3. Hoogleraren verbijsterd over examen Nederlands
4. PSP-postervrouw Saskia Holleman (1945-2013): Bloot, beeldschoon en blij in de wei
5. ‘Een iPad voor kleuters is kindermishandeling’
6. ‘De Vlaming zegt ‘ja’ of ‘neen’. Bij de Nederlander is het altijd: Lekker!’
7. Barbra Streisand in Ziggo Dome: enorme pieken, maar nog diepere dalen
8. Vanaf 1 juli is alles anders – vooral in uw portemonnee
9. Voormalige topambtenaren leggen verklaringen af over Demmink
10. Misschien kan Alicia Keys eens aan Streisand uitleggen hoe je een puntgave show geeft
11. ‘Jeugd, verzet je, trek aan die hotpants!’
12. Met laptop onder een doek; hoe de klokkenluider te werk ging in zijn luxe hotel

Laurens Verhagen is hoofdredacteur van Volkskrant.nl

Ombudsvrouw: Primeur Schultz ging als een nachtkaars uit

margreetvermeulenJournalisten die een primeur hebben, zien natuurlijk graag dat andere media het bericht overnemen. Het gebeurde afgelopen week volop met het grote zaterdagverhaal over minister Melanie Schultz van Infrastructuur. Daar stond in dat de bewindsvrouw voor haar aantreden niet aan formateur Rutte vertelde dat haar echtgenoot aandelen had in een bedrijf dat nauwe banden onderhoudt met het departement waarvan zij de baas zou worden.

Afgelopen dinsdag bleek dat de Tweede Kamer geen enkele twijfel heeft over de integriteit van Melanie Schultz. Alle partijen vonden dat ze bij haar benoeming in 2010 volgens de regels heeft gehandeld. De zaak ging als een nachtkaars uit. ‘Er was dus eigenlijk niets aan de hand’, concludeerde een lezer die aandrong op een rectificatie. ‘Rellerige journalistiek’, oordeelde een andere abonnee.

Als een verhaal geen consequenties heeft, wekt dat de indruk dat de krant fout zat. Was dat hier het geval?

In het nieuwsbericht van zaterdag stond dat Melanie Schultz ‘gevoelige informatie’ over haar man Haro niet aan premier Rutte heeft gemeld. Mijnheer Schultz van Haegen had destijds een indirect financieel belang in Kiwa, een bedrijf dat in opdracht van het ministerie vergunningen verzorgt in de vervoersbranche. De minister stelt de tarieven vast die Kiwa in rekening mag brengen.

De term ‘gevoelige informatie’ klopt. Want bij beslissingen betreffende Kiwa zou mevrouw Schultz in de verleiding hebben kunnen komen rekening te houden met de portemonnee van haar man.

Maar was Melanie Schultz verplicht dit aan premier Rutte te melden – en heeft ze dus ten onrechte informatie achtergehouden? Nee. Het Handboek voor aantredende bewindslieden (pagina 64) hanteert het uitgangspunt dat financiële en zakelijke belangen van een partner in de regel niet relevant worden geacht. Het Handboek legt de grens bij financiële en zakelijke belangen waarover de kandidaat-bewindspersoon (mede)zeggenschap heeft. Die moeten tijdens de formatie ter sprake komen. Omdat de bewindsvrouw op huwelijkse voorwaarden is getrouwd, heeft ze geen (mede)zeggenschap over de financiën van haar man en dus geen meldplicht.

Valt daarmee de bodem uit het gewraakte artikel weg? Volgens mij niet. Het is hoe dan ook interessant, relevant en nieuwswaardig dat de echtgenoot van een minister financiële belangen had – en ook mocht hebben – in een bedrijf dat nauw gelieerd is aan het departement van zijn vrouw. Een belang dat inmiddels is verkocht en de man van de minister 3 miljoen euro opleverde.

Ook al heeft de bewindsvrouw het spel helemaal volgens de regels gespeeld, het staat de krant vrij deze kwestie aan de orde te stellen. In de ons omringende landen gelden veel strengere regels om belangenverstrengeling te voorkomen. En in de vervoerssector was rumoer over de zaak ontstaan.

Het artikel laat bovendien zien dat het Handboek voor aantredende bewindspersonen nogal tegenstrijdige eisen formuleert. Aan de ene kant stelt het Handboek dat ‘iedere schijn vermeden dient te worden dat er geen sprake zou zijn van objectieve besluitvorming’. Aan de andere kant doen belangen van partners er niet toe, zolang men op huwelijkse voorwaarden is getrouwd. Maar stel nou dat een minister besluiten moet nemen die zijn of haar partner raken? Dat mag volgens het Handboek alleen als dat niet in strijd is met een goede ambtsuitoefening.

Met zulke regels kun je misschien niet alle, maar wel veel kanten op. Ook dat blijkt uit het artikel. Melanie Schultz meldde niet dat haar man financiele belangen had bij Kiwa. Maar ze meldde wel dat hij daar adviseur was. Sterker nog, het echtpaar besloot op eigen initiatief dat mijnheer Schultz terug moest treden als adviseur zodra zijn vrouw minister werd.

D66 en GroenLinks grepen het debat aan om het Handboek ter discussie te stellen. Premier Rutte piekert er niet over. Dat maakt de berichtgeving met terugwerkende kracht niet rellerig. Behalve de kop op de voorpagina: ‘De verzwegen miljoenen van mijnheer Schultz van Haegen’. Daar staat in feite dat het echtpaar informatie achterhield die formeel wel gemeld had moeten worden. Dat klopt niet – en die beschuldiging wordt in de artikelen zelf niet gedaan.

Margreet Vermeulen (ombudsvrouw@volkskrant.n) behandelt vragen, klachten, op- en aanmerkingen over de inhoud van redactionele pagina’s en over journalistieke aanpak.

 

 

 

Volkskrant.nl heeft stageplaats voor datavisualist

laurens_klein4Op de internetredactie van Volkskrant.nl hebben we per 1 september plek voor een stagiair op het gebied van datavisualisaties. We zoeken iemand met aantoonbare journalistieke interesse en enige ervaring in datavisualisaties. Je maakt gebruik van de online aanwezige software (zoals Tableau en Querytree) om verhalen op de site te verrijken.

Je zult zowel samenwerken met de webredactie als met de datajournalist en infographics-afdeling van de Volkskrant. Aangezien dit een relatief nieuwe tak van sport is, is een grote mate van zelfstandigheid en initiatief wenselijk.

Wat bieden we? Een inspirerende journalistieke omgeving waar web- en krantenredactie in toenemende mate met elkaar samenwerken en waar alle ruimte is voor eigen initiatief. Ook bieden we een stage- en reiskostenvergoeding. Duur van de stage is in overleg.

Voor meer informatie of bij interesse: mail naar laurens.verhagen@persgroep.nl (vanaf 12 juli evenwel een afwezigheidsmelding in verband met vakantie).

Laurens Verhagen is hoofdredacteur van Volkskrant.nl

Nieuwe versie krantenapp Volkskrant

laurens_klein4We hebben een geheel nieuwe versie van onze krantenapp in de Apple-store klaarstaan. Deze biedt een flink aantal verbeteringen ten opzichte van de vorige versie. Overigens gaat het nu om een universele app voor zowel iPad als iPhone. De ontwikkelaars beloven dat de krant tot tien keer sneller wordt ingeladen. Verder hebben de detailpagina’s van artikelen een redesign ondergaan, wat het lezen aangenamer maakt. Een andere verbetering is de wijze van navigatie door de rubrieken.

Tot slot wordt nu ook betaling via vouchers ondersteund. Voor Android is een aantal kleinere wijzigingen doorgevoerd.

Eerder deze week werd bekend dat de Volkskrant de grootste digitale krant van Nederland is, met inmiddels een oplage van 45.000 exemplaren. Dat is een groei van ruim 27 procent ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar.

Laurens Verhagen is hoofdredacteur Volkskrant.nl

Volkskrant wint internationale hackathon dankzij user engagement

laurens_klein4De Volkskrant heeft vrijdag de internationale hackathon, een 36-uurs-wedstrijd om een vernieuwde website te bouwen, gewonnen op de GEN News Summit in Parijs. Op het congres over de toekomst van de journalistiek werkte het team, bestaande uit datajournalist Sybren Kooistra, vormgever Thijs Balder en programmeur Hay Kranen, sinds donderdag aan het project. Eerder wonnen zij in Nederland de door de NOS georganiseerde hackathon met een game om kinderen bij het nieuws te betrekken.
De opdracht van het Parijse ‘codefest’ luidde: vernieuw de website van je nieuwsorganisatie en zorg voor meer interactiviteit voor de gebruiker. Het Volkskrant-team kreeg concurrentie van bekende mediaorganisaties onder meer uit Argentinië (Clarin), Frankrijk (Libération), Duitsland (Die Zeit) en de Verenigde Staten (Chicago Tribune).

Deze concurrenten maakten over het algemeen sites die het nieuws sorteren op populariteit en activiteit op sociale media. Het publiek bepaalt zo de hiërarchie, gelijk aan populaire sites als Reddit of oudgediende Digg.

De Volkskrant pakt het anders aan. ‘We leggen de nadruk op een responsive design, zodat het nieuwsaanbod zich aanpast aan het apparaat waarop je het bekijkt’, zegt datajournalist Kooistra. ‘Wij zien drie belangrijke trends: bezoekers kijken steeds meer op hun mobiel naar het nieuws, ze willen een persoonlijke ervaring, en ze willen integratie met sociale media. Daar hebben we op ingespeeld.’

‘Vervolgens is het een kwestie van zoveel mogelijk buzzwords gebruiken in je pitch’, grapt Kooistra. ‘Als je maar vaak genoeg termen als user engagement, realtime en social gebruikt, maak je al een goede kans.’ En de jury trapte er in: het ontwerp van de Volkskrant verdiende volgens de jury de winst vanwege het responsive design, dat zich aanpast aan het apparaat waarop je het ontwerp bekijkt – tablet, smartphone of computer. Ook wordt de ervaring tot vreugde van de jury gepersonaliseerd, doordat de bezoeker eigen columnisten kan kiezen op de homepage en nieuws kan integreren met Facebook en Twitter, zodat je kunt zien wat vrienden lezen en wat er over artikelen op sociale media gezegd wordt.

Kortom: driewerf hoera! Het behoeft geen betoog dat de nieuwe site van de Volkskrant al deze elementen zal bevatten.

hackaton

Nieuwe cartoonist op Volkskrant.nl: net niet mislukt

laurens_klein4Vanaf vandaag hebben we op Volkskrant.nl een nieuwe cartoonist: beeldend kunstenaar Han Hoogerbrugge. Hij is geestelijk vader van de dagelijkse cartoon Prostress.  In onze dagelijkse rubriek ‘4 Uur Nieuwsbreak’ gaf  Hoogerbrugge vandaag een eerlijke inkijk  in zijn werkwijze: “Ik laat de actualiteit doordruppelen in mijn strips, het komt ergens tevoorschijn, maar staat niet per se centraal. Ik wil ook niet in iedere cartoon harde kritiek leveren. Eigenlijk probeer ik een parodie op een krantenstrip te maken. De klassieke krantenstrip heeft drie plaatjes en eindigt met een grap. In de Volkskrant is dat Sigmund. Ik hou ook erg van kat Heinz. Maar elke dag grappig moeten zijn, dat gaat niet. Ik wilde iets met dat feit dat je niet elke dag leuk kan zijn. Bij mij zit de grap er vaak net naast, of hij is net niet mislukt, een parodie op een parodie. Ik teken de cartoon die ik zelf miste.”

Een net niet mislukte grap; het is bijna het leven zelve. Enfin, we hopen de lezer – want voor de lezer doen we het allemaal – hiermee een plezier te doen.

prostress

 

Laurens Verhagen is hoofdredacteur van Volkskrant.nl

Ombudsvrouw over berichtgeving Visser/Severein: sensatie?

margreetvermeulenHoe verschillend kranten kunnen zijn, bleek deze week nadat de lichamen waren gevonden van volleybalster Ingrid Visser en haar partner Lodewijk Severein. Vermoord. Daags erna schakelen Trouw en NRC – die veel energie in de zaak hadden gestoken – terug naar een lagere versnelling. De berichten worden overwegend zakelijk en krijgen een minder prominente plek in de krant.

Het drama blijft in andere kranten, met name het AD en De Telegraaf, voor in de krant staan.

De Volkskrant had tot dan toe opvallend rustig bericht over de verdwijning. ‘Behalve dat het om de Johan Cruijff van het vrouwenvolleybal ging, leek de zaak niet voor iets groters te staan. Het kon ook een ongeluk zijn’, aldus de plaatsvervangend hoofdredacteur.

Als blijkt dat het om moord gaat, schaalt de krant de inspanningen op. Een verslaggeefster reist naar Murcia af en al de volgende dag al doet zij verslag: ‘Barbarij in een kersenrode villa’. Het artikel vult pagina 3, samen met foto’s van de villa waar journalisten tv-reportages maken en in de vuilcontainer kijken.

Bij gebrek aan hard nieuws uit officiële bronnen wordt het artikel enigszins speculatief. ‘Er móét meer achter zitten. Een afrekening, maffia, iets’, aldus een inwoner van Murcia. En op gezag van een lokale krant meldt de Volkskrant dat de lichamen in stukken zijn gezaagd. Een lokale krant citeren is riskant, erkent de verslaggeefster, die daarom in het stuk vermeldde dat de politie die bijzonderheden niet heeft bevestigd. ‘Ik heb mee laten wegen dat eerdere onthullingen van deze krant in de zaak Visser/Severein allemaal klopten. Bovendien heb ik veel gruwelijke details níét vermeld.’

De plaatsvervangend hoofdredacteur vindt dat de krant de journalistieke plicht heeft op te schrijven dat de twee een gruwelijke dood zijn gestorven. Daar ben ik het mee eens. De vraag is: hoe? De krant lukte het gelukkig in één zin en gebruikte ook niet een kop als Het Parool: ‘doodgemarteld na ruzie’. Dat de lichamen verminkt zijn, is echter geen informatie uit een waterdichte bron. Dat heeft wel de voorkeur, maar ik geef toe dat het lastig is voor een krant om te zwijgen als die onbevestigde details op internet circuleren.

Een aantal Volkskrantlezers schrok alleen al van de kop: ‘Barbarij in de kersenrode villa’. Een lezer zag het bewijs geleverd dat de Volkskrant opschuift in de richting van De Telegraaf. Een andere lezer vraagt: ‘Wat zijn uw beweegredenen? Ik wil het begrijpen.’

De plaatsvervangend hoofdredacteur legt uit: ‘Toen meer bekend werd over de achtergronden werd het pas interessant. Visser en Severein zijn indirect slachtoffer geworden van de Spaanse vastgoedcrisis, zo lijkt het. De eigenaren van de volleybalclub werden in een paar jaar steenrijk, maar door de vastgoedcrisis kwamen ze waarschijnlijk in grote problemen en raakten ze betrokken bij een brute moord. Daardoor is het meer dan een gewoon misdaadverhaal.’

En dus werd een verslaggeefster op pad gestuurd. Niet om de moord op te lossen, dat is een illusie. Maar omdat de zaak zoveel vragen oproept; vertakkingen heeft in zowel de sport- als de vastgoedwereld en omdat de krant graag een achtergrondverhaal wil om al die elementen te verbinden met het drama dat zich heeft afgespeeld. Een enorme klus, waar tijd voor nodig is.

‘Maar we zijn ook een dagkrant’, benadrukt de chef verslaggeverij. ‘Je kunt niet alle informatie opsparen tot later.’ De verslaggeefster leverde binnen 24 uur haar eerste verhaal. Ze had dus niet veel tijd om aan eigen nieuwsgaring te doen, zachtjes uitgedrukt. Logisch dat het eerste artikel zich vooral toespitste op de ontsteltenis over de moord in deze Spaanse regio.

De chef verslaggeverij verdedigt het verhaal. ‘De verslaggeefster verzamelde in korte tijd genoeg ingrediënten voor een verhaal. Knap werk. Bovendien heeft de krant de plicht te schrijven over een zaak die zoveel Nederlanders bezig houdt. En dit is een verschrikkelijk verhaal over twee levens die verloren zijn gegaan. Met deze aanpak maak je het nieuws invoelbaar. Maar ik geef toe: er zit een heel dunne lijn tussen het invoelbaar maken van nieuws en sensatie.’

Voor sommige lezers heeft de krant die dunne lijn overschreden. Ik kan mij voorstellen dat die lezers even moesten slikken.

De Ombudsvrouw (ombudsvrouw@volkskrant.nl) behandelt vragen, klachten, op- en aanmerkingen over de inhoud van redactionele pagina’s en over journalistieke aanpak.

Nieuwssites in april: NOS, AD, NRC en Volkskrant stijgen

laurens_klein4We waren het bijna alweer vergeten, maar april was de maand van het koningslied. Althans, voor de lezers van Volkskrant.nl. Maar liefst zes van de tien artikelen van de top10 gingen over het inmiddels beruchte lied. Daar sta je dan als nieuwssite.

Maar eerst de STIR. Volgens de laatste tellingen is NU.nl nog altijd de grootste, maar komt NOS dichterbij. NOS.nl groeide met 4 procent naar 4,3 miljoen unieke bezoekers. Andere stijgers in de top zijn AD.nl met 2 procent, Volkskrant.nl met 3 procent en NRC.nl met 7 procent. Behalve NU.nl bleef ook Telegraaf.nl constant.

En wat was dan de top10 op Volkskrant.nl in april? Dit:

1. Hoe het Koningslied in recordtijd werd ontmanteld
2. Beatrix: Bernhard pleegde hoogverraad 
3. ‘Taalterroristen lokten met hun laffe aanslag een ware klopjacht uit’
4. Wat gebeurde er gisteren bij de aanslag in Boston?
5. Koningslied verwondert ook over de grenzen
6. Storm van kritiek op Koningslied: ‘Dit is een ouderwetse draak. Vre-se-lijk’
7. John Ewbank trekt koningslied terug
8. Beluister en zing mee met het Koningslied – ‘De W van Willem!’
9. FBI en Witte Huis: ‘Aanslag in Boston was terreurdaad’
10. Jan Bennink: ‘Je zal maar Marokkaan zijn in Nederland’

Laurens Verhagen is hoofdredacteur van Volkskrant.nl

Beter: nadat

De lezer meldde zich met een klacht waaraan al eens eerder aandacht is besteed. Check het Stijlboek (p123). Een paar voorbeelden uit de kranten van afgelopen dagen.

beter48

Aha: nadat. Inderdaad. Stijlboek p123, lemma ‘nadat’: ‘Het voegwoord nadat krijgt altijd een voltooide tijd achter zich.’

Voltooide tijd? Ja, voltooid deelwoorden.

Voltooid deelwoorden? Ja, even opfrissen: lopen, liep, gelopen; rijden, reed, gereden; varen, voer, gevaren. Die laatste zijn telkens de voltooid deelwoorden. Ze duiken (bijna) altijd samen op met het hulpwerkwoord ‘hebben’ of ‘zijn’. In de eerste drie bovenstaande voorbeelden had dus moeten staan: ‘had gespeeld’ (in plaats van ‘speelde’), ‘was bezweken’ (ipv ‘bezweek’) en ‘had getoond’ (ipv ‘toonde’).

Dus het vierde voorbeeld is goed! Bijna. Er staat inderdaad een voltooid deelwoord achter ‘nadat’. Alleen had het in dit geval het hulpwerkwoord in de tegenwoordige tijd moeten zijn. Merkel spreekt iets uit nadat ze iets heeft gekregen, niet nadat ze iets had gekregen. Als ze iets had gekregen, sprak ze.

Best moeilijk. Valt mee. Je hebt (onvoltooid) tegenwoordige tijd, (onvoltooid) verleden tijd, voltooid tegenwoordige tijd en voltooid verleden tijd. Hou in principe verleden en tegenwoordige bij elkaar. Dus:

na verleden tijd + nadat volgt voltooid verleden tijd (ze zag, nadat ze had gekeken)

na tegenwoordige tijd + nadat volgt voltooid tegenwoordige tijd (ze ziet, nadat ze heeft gekeken).

Bart Koetsenruijter is redacteur V en Kunst van de Volkskrant