Ombudsvrouw: krant moet zelf ook kritiek kunnen incasseren

door vkredactieblog

De wielerploeg Blanco heeft de Volkskrant in de ban gedaan. Niemand van het team mag nog met journalisten van de Volkskrant praten. Dat wil zeggen: geen interviews, geen toegang tot persconferenties en geen gesprekjes met de renners vlak voor de start van een wedstrijd. Een straffe maatregel. Aanleiding is een artikel in de Volkskrant (Spuit epo is snel gezet, als de NOS niet oplet, 10 april).

Volgens de algemeen directeur van Blanco is de krant met dat stuk ‘volledig over de grens’ gegaan. Hij eiste een rectificatie, maar kreeg die niet. Vervolgens stuurde hij een boze ingezonden brief die niet werd geplaatst.

Het gewraakte stuk is een kritische column over het nieuwtje dat de NOS tijdens de Tour de France drie weken lang ‘embedded’ meegaat met de wielerploeg. Het doel is een documentaire te maken die in het najaar uitgezonden wordt.

De columnist maakt gehakt van het plan. Hij ziet het toelaten van de NOS als een poging van Blanco om te laten zien dat het dopinggebruik tot het verleden behoort. Dat zal niet werken, voorspelt de columnist. Dat de NOS vrijwel alles in beeld mag brengen, biedt geen enkele garantie dat er niet buiten beeld doping wordt gebruikt. Want, zo schrijft de columnist: ‘Een spuitje epo is snel gezet. (..) Het is nooit uit te sluiten dat er een zak bloed is ingebracht.’

Hij verwijst naar Lance Armstrong, die in zijn hoogtijdagen een auteur toeliet tot zijn ploeg tijdens de Tour de France. De auteur merkte niets van dopingpraktijken. Terwijl die zich, zoals we nu weten, wel voordeden.

Dat Blanco met de documentaire wil laten zien dat het team schoon is, klopt volgens de directeur van Blanco niet. Iets dergelijks heeft ‘noch de NOS, noch Blanco ooit beweerd’, mailt de directeur van Blanco aan de hoofdredactie van de Volkskrant. Ik heb er het persbericht even bij gepakt dat de NOS destijds zelf heeft verspreid. Daarin schrijft de NOS dat dit project een geweldige kans is, ‘juist nu er van alles aan de hand is en de sport een probleem heeft met geloofwaardigheid’. Me dunkt dat dit een verwijzing is naar de dopingonthullingen. Los daarvan staat het de pers vrij de bedoeling van het project te duiden, zeker als dat goed beargumenteerd gebeurt. Volgens Blanco heeft de Volkskrant in het slot van de column gesuggereerd dat hun renners doping gebruiken. Voor deze ‘onjuiste suggestie’ eiste Blanco een rectificatie en excuses.

Wat staat er in het slot van de column? Daar concludeert de auteur dat als de camera’s van de NOS geen doping signaleren dat niet wil zeggen dat er geen doping is gebruikt. Bovendien is het volgens de column ‘uiterst onwaarschijnlijk’ dat de NOS aan de vooravond van een beslissende Touretappe permanent in de buurt van Robert Gesink kan verblijven. Er staat dus niet – en er wordt ook niet gesuggereerd – dat Gesink (of wie dan ook) doping gebruikt. En dus kon de hoofdredactie niet anders dan een verzoek tot rectificatie en excuses op dit punt afwijzen.

Volgens de wielerploeg is het gewraakte artikel niet gepresenteerd als column maar als een feitelijk bericht, vooral op de iPad. Het wordt eentonig, maar daar ben ik het ook al niet mee eens. De titel van de column ‘Dwars’, stond erboven. De tekst stond afgedrukt op een gekleurde achtergrond. De lezer verlaat hier duidelijk het pure nieuws. Ten slotte maakt de rijmende, speelse kop (Spuit epo is snel gezet, als de NOS niet oplet) duidelijk dat dit geen doorsnee nieuwsberichtje is. De iPad heeft dezelfde vormgeving.

Het besluit van de hoofdredactie om een boze, ingezonden brief van Blanco (aanvankelijk) niet af te drukken, vind ik moeilijker te verdedigen. De krant neemt anderen de maat en moet zelf ook kritiek kunnen incasseren. De hoofdredactie benadrukt dat de krant wel een kritische brief van Blanco wilde afdrukken, mits daar geen feitelijke onjuistheden in stonden. Waarop Blanco venijnig concludeerde: ‘Ingezonden brieven zijn welkom mits ze voldoen aan uw inhoudelijke eisen.’ Een rake opmerking. Toen de hoofdredactie aanbood de brief alsnog te plaatsen, met een naschrift, was het te laat.

Het gebeurt niet vaak dat conflicten zo hoog oplopen dat de deur voor de Volkskrant op slot gaat. Maar de hoofdredacteur is terecht niet bezweken onder de grote druk van Blanco. Er viel niets te rectificeren. En er was niets om excuses voor te maken.

Margreet Vermeulen is ombudsvrouw van de Volkskrant